Przeprowadzone w ramach Światowego Dnia Snu 2020 (13 marca) na zlecenie Sanofi Consumer Healthcare badanie „Bądź lepszy w łóżku” wskazuje, że ponad 1/3 Polaków (33,2%) w przypadku niewyspania, ma wyraźne tendencje do wchodzenia w konflikty z członkami swojej rodziny. Przeszło 30% nie jest w stanie pracować, zamiast tego zajmując się przeglądaniem Internetu, a aż 70% notorycznie ziewa w pracy [przyp. 1].
Wyniki badania przeprowadzonego w 7 krajach świata, w tym w Polsce badania pokazują ponadto, jakie konsekwencje zdrowotne Polacy wiążą z zaburzeniami snu/niewysypianiem się. Wahania nastroju wskazuje prawie 60% respondentów (57,3%), trudności w myśleniu i koncentracji 49%, osłabienie odporności 40%, depresję 39,2%, a problemy z pamięcią 36%.
Lekarze i psychologowie już od wielu lat podkreślają, że sen jest wręcz niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, regularny i odpowiedniej długości odgrywa istotną rolę zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. „Sen jest fizjologicznym procesem regeneracji całego organizmu, narządów wewnętrznych, także mózgu. Jego zaburzenia wywołują szereg negatywnych konsekwencji łącznie z podatnością na infekcje czy pogorszeniem funkcjonowania procesów poznawczych. Niewyspanie wpływa także negatywnie na relacje społeczne. Brak lub zła jakość snu sprawiają, że szybciej się irytujemy, wchodzimy w niepotrzebne konflikty, tracimy kontrolę nad swoim zachowaniem” – uważa dr Ewa Jarczewska-Gerc, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS, ekspert kampanii edukacyjnej „Bądź lepszy w łóżku”.
Negatywne następstwa wynikające z przewlekłego braku odpowiedniej długości snu, odczuwalne są również w życiu zawodowych i społecznym Polaków. Zdecydowana część osób w wieku 25-34 lat z powodu niewyspania jest bardziej skłonna do rezygnacji z pewnych aspektów życia prywatnego – 45% odwołuje spotkania towarzyskie, a blisko 29% rezygnuje z zajęć na siłowni, pod pretekstem choroby (38%) lub zatrucia pokarmowego (25%). Wspomniane już 33% przyznaje się do krzyczenia na członków rodziny, przy czym to kobiety częściej zaczynają kłótnie ze swoim partnerem (38% vs 21%).
„Niewyspanie generuje szereg problemów zawodowych, towarzyskich i rodzinnych. W pracy – oprócz ziewania, na które wskazali badani, problemy ze snem skutkują osłabioną wydajnością, zmniejszoną kreatywnością, ciągłym „niewyrabianiem się” z zadaniami. Poza tym rozdrażnienie wywołane niewyspaniem, a w konsekwencji obniżonym poziomem energii prowadzić może do zwiększonej podatności na frustrację, która bardzo często kończy się agresją” – wyjaśnia dr Ewa Jaczewska-Gerc.
„Te same konsekwencje mogą także odczuć nasi domownicy. Nie tylko trudniej nam dopełnić wszystkich obowiązków, ale stajemy się niemili dla bliskich i łatwo wchodzimy w konflikty. Sytuacja staje się coraz bardziej napięta, co wtórnie może prowadzić do dalszego pogłębienia problemów ze snem. Jednym słowem wpadamy w mechanizm błędnego koła”
– dodaje
Co zatem zrobić, żeby spało się nam lepiej?
Najczęstszymi poradami, jakich udzielają sobie Polacy aby być „lepszymi w łóżku”, są: unikanie spożywania obfitych posiłków lub ćwiczeń na trzy godziny przed snem (prawie 62%), kofeiny po południu (52%) oraz chodzenie spać o tej samej porze każdego wieczora (49,4%). Oni sami za najbardziej skuteczny sposób zaśnięcia uważają oglądanie telewizji (49,8%) oraz czytanie książki (47,10%), pomimo iż powszechnie znany jest negatywny wpływ działania światła niebieskiego, obniżającego poziom melatoniny – hormonu odpowiadającego za naturalne unormowanie rytmu dobowego. Ponadto jest ono dla mózgu sygnałem pobudzającym, informującym o tym, że jest dzień, a nie noc. I o spaniu możemy zapomnieć. „Czytanie książki rzeczywiście może nam pomóc z zaśnięciem, gdyż pomaga nam oderwać na chwilę myśli od problemów i znaleźć się w alternatywnym świecie. Poza tym jest to czynność zazwyczaj relaksująca, szczególnie jeśli czytamy przyjemne, ciekawe historie. Natomiast kwestia oglądania telewizji jest kontrowersyjna – pojawia się problem światła emitowanego przez odbiornik i dlatego trudniej nam zasnąć albo budzimy się za wcześnie. Poza tym jeśli oglądamy programy lub filmy sensacyjne, w których dużo się dzieje i empatyzujemy z uciekającym bohaterem, nasze ciało w sposób bierny pobudza się do aktywności, staje się gotowe do biegu a nie pójścia spać. Dlatego doradzam ostrożność w wykorzystywaniu oglądania telewizji do tego, aby lepiej spać. Zdecydowanie lepsza będzie medytacja – obniży poziom napięcia psychologicznego a nawet hormonów stresu”– przekonuje dr Jaczewska-Gerc.
Zdaniem respondentów istnieją jednak pewne sposoby, innowacje technologiczne, które zdecydowanie mogłyby wpłynąć na poprawę jakości snu. Dla 37,8% jest to inteligentny oczyszczacz powietrza ułatwiający oddychanie, 35% wymienia regulowaną poduszkę, zaś 33,6% chciałoby zasypiać w inteligentnym łóżku. Nie zapominajmy, że tak naprawdę jakość snu w dużym stopniu zależy od nas samych, dlatego warto do swej codziennej rutyny wprowadzić proste zmiany, które ułatwiają zapadanie w sen i utrzymanie jego ciągłości.
[1] Raport z wielopoziomowego badania „World Sleep Day 2020 Be Better in Bed”, przeprowadzonego na zlecenie Sanofi Consumer Healthcare przez agencję OnePoll. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi m.in. na pytania o jakość snu, zachowania jakie preferujemy aby zapewnić sobie lepszy sen, wpływ braku snu funkcjonowanie i relacje z ludźmi następnego dnia. Badanie przeprowadzono za pośrednictwem 7 000 wywiadów internetowych w siedmiu krajach (Polska, Francja, Australia, Włochy, Japonia i Stany Zjednoczone, Austria), wśród osób w wieku powyżej 18 roku życia. Osoby uczestniczące w badaniu zostały wytypowane jako przedstawiciele krajowej populacji pod względem płci, wieku i regionu w każdym kraju, przy pomocy paneli internetowych. Badanie przeprowadzono w 2019 r. Wszystkie zaprezentowane dane są estymowane na podstawie raportu z badania. Dane w posiadaniu firmy.
