Wspólne stanowisko Fundacji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE” oraz Stowarzyszenia Samorządów Południowo-Zachodniej Wielkopolski „Samorząd dla Zrównoważonego Rozwoju” w sprawie przyjęcia przez Sejm RP ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz apel o weto do Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
14 lipca 2023 r. Senat RP, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 czerwca br. ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, postanowił odrzucić nowelizację tej ustawy, uwzględniając tym samym zdecydowanie krytyczne stanowisko strony społecznej tj. samorządów, organizacji pozarządowych, ekspertów i mieszkańców gmin położonych na złożach kopalin. Co istotne, pogląd większości senackiej podzieliły połączone sejmowe Komisje: do spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, które po rozpatrzeniu powyższej uchwały Senatu na posiedzeniu w dniu 27 lipca 2023 r. wniosły aby „Wysoki S e j m raczył uchwałę Senatu przyjąć„.
Niestety – wbrew stanowisku ww. komisji – 17 sierpnia 2023 r. Sejm RP, w głosowaniu nad uchwałą Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, postanowił uchwałę odrzucić, a samą ustawę przyjąć – mimo jej oczywistej, na co wskazują opinie ekspertów, niekonstytucyjności. 18 sierpnia br. Ustawa została przekazana Prezydentowi RP do podpisu.
Stowarzyszenie Samorządów Południowo-Zachodniej Wielkopolski „Samorząd dla Zrównoważonego Rozwoju” oraz Fundacja “Rozwój TAK – Odkrywki NIE” od początku, wraz innymi organizacjami pozarządowymi, uczestniczyły w procesie legislacyjnym, biorąc czynny udział w posiedzeniach komisji sejmowych i senackich. Zwracaliśmy uwagę min. na zagrożenia dla mieszkańców gmin wiejskich, związane z tzw. ochroną złóż kopalin, w tym węgla brunatnego. Nasze obawy podzielił Senat RP, który postanowił odrzucić nowelizację tej ustawy. W uzasadnieniu do przyjętej wówczas uchwały, Senat zgodził się z argumentami krytyków ustawy, argumentując, iż w sposób niedopuszczalny narusza ona konstytucyjne wolności zarówno właścicieli nieruchomości, jak i jednostek samorządu terytorialnego. Nawet najbardziej uzasadnione merytorycznie uwagi nie skłoniły jednak większości sejmowej do odrzucenia tej dramatycznie złej ustawy.
Pismem z dnia 22.08.2023 r. obie organizacje zaapelowały do Prezydenta RP, jako strażnika Konstytucji RP, by zawetował nowelizacje ustawy Prawo geologiczne i górnicze , podkreślając przy tym, że tylko prezydenckie weto może uchronić polski porządek prawny przed ustawą, która w tak jaskrawy sposób łamie Konstytucję RP oraz drastycznie godzi w prawa obywatelskie.
Dlaczego nowelizacja ustawy pgg jest tak niebezpieczna?
Komentuje Sebastian Czwojda, przewodniczący Stowarzyszenia Samorządów Południowo-Zachodniej Wielkopolski „Samorząd dla Zrównoważonego Rozwoju”:
– Zmiana prawa geologicznego i górniczego pozwala rządowi na ingerowanie w naszą własność bez naszej zgody. W imię interesu publicznego, to państwo może teraz decydować, co możemy zrobić ze swoimi gruntami, jakie zasoby możemy wydobywać, a nawet do jakiego stopnia możemy korzystać z naszych własnych nieruchomości. Może zakazać wydobycia, narzucić wysokie opłaty czy wręcz odebrać Wam prawo do korzystania z tej ziemi. I to wszystko bez Waszej zgody!
Prawo własności jest jednym z fundamentów naszego demokratycznego państwa i nikt nie powinien mieć prawa ingerować w naszą własność bez naszej zgody. To jest podstawowe prawo, które chroni nas przed nadużyciami ze strony państwa. Tymczasem, zmieniając prawo geologiczne i górnicze, rząd łamie tę zasadę. Narusza naszą wolność i decyduje o tym, co możemy zrobić ze swoim majątkiem.
Zmiany w prawie geologicznym i górniczym są bardzo niebezpieczne dla naszej demokracji i wolności. Ograniczają nasze prawa i wpływają na naszą gospodarkę. Czy chcemy żyć w kraju, gdzie państwo decyduje, co możemy zrobić ze swoją własnością? Czy nie powinniśmy dążyć do tego, aby nasze prawa były respektowane i chronione?
Nie możemy pozwolić, aby nasze podstawowe prawa były ograniczane przez rząd. Musimy stanąć w obronie naszej wolności i działać, aby te niebezpieczne zmiany zostały zatrzymane. Nasza przyszłość zależy od tego, czy będziemy bronić naszych praw i własności, czy też pozwolimy, aby państwo wchodziło na nasze podwórko bez pytania. Przez zaniedbanie naszych konstytucyjnych praw własności, ryzykujemy utratę najważniejszych wartości, które definiują naszą demokratyczną społeczność.
Reasumując – proponowane rozwiązania są kolejną próbą dokonania ograniczenia władztwa planistycznego gmin i bezwzględnego ograniczenia praw wynikających z własności. Skutkiem nowelizacji będzie blokowanie jakiejkolwiek działalności inwestycyjnej na obszarze występowania złoża oraz w bezpośrednim sąsiedztwie. Doprowadzi to do daleko idącego ograniczenia rozwoju lokalnej społeczności także w sytuacji braku realnych możliwości eksploatacji złóż kopalin. To przykład systemowego odbierania kompetencji społeczeństwu działającemu poprzez struktury samorządowe czy obywatelskie i powrót do centralizacji państwa.
Wydaje się, że regulacje te są zupełnie nieprzemyślane i redagowane wyłącznie z myślą o wprowadzeniu zapisów, opierających się na założeniu, że niezależnie od kierunków rozwoju państwa, rozwoju źródeł energetycznych – możliwość eksploatacji złóż kopalin ma charakter bezwzględny!
