Od 2 sierpnia tego roku, zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej, na liście inwazyjnych gatunków obcych (IGO) uznanych za zagrożenie dla Unii Europejskiej, znalazły się trzy nowe gatunki: pistia rozetkowa (Pistia stratiotes), przydenka żebrowata (Fundulus heteroclitus) oraz platana szponiasta (Xenopus laevis). Naruszenie przepisów dotyczących tych gatunków grozi karą pieniężną do 1 000 000 zł.
Dlaczego te gatunki są niebezpieczne?
Te gatunki mają zdolność ekspansji poza swoim naturalnym zasięgiem, co stanowi poważne zagrożenie dla bioróżnorodności w Unii Europejskiej. W niektórych przypadkach mogą również wpływać na gospodarkę i zdrowie człowieka. Z tego powodu od 2 sierpnia br. zakazane będzie przetrzymywanie, sprzedaż oraz wwóz tych gatunków na teren Unii. Każde stwierdzenie obecności tych gatunków w środowisku należy zgłaszać do gminy.
Podmioty, takie jak szkółki roślin i sklepy zoologiczne, które posiadają te gatunki, mogą je przetrzymywać i przemieszczać przez rok (do 2 sierpnia 2025 r.) w celu sprzedaży lub przekazania do celów niekomercyjnych innym podmiotom z odpowiednimi zezwoleniami. Mogą również przez dwa lata (do 2 sierpnia 2026 r.) przekazywać je podmiotom prowadzącym badania naukowe, ochronę ex situ lub wykorzystującym IGO do celów medycznych.
Jeżeli po upływie dwóch lat gatunki te nie zostaną sprzedane lub przekazane, właściciele będą zobowiązani do ich uśmiercenia lub unieszkodliwienia w sposób zapobiegający rozprzestrzenianiu się. O każdym takim przypadku należy poinformować regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ciągu 7 dni. Istnieje także możliwość przekazania zwierząt podmiotom z odpowiednimi zezwoleniami lub do azylu dla zwierząt.
IGO jako zwierzęta domowe
Osoby posiadające platanę szponiastą jako zwierzę domowe powinny złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na jej przetrzymywanie i przemieszczanie do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska do 2 lutego 2025 r. Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Wnioski muszą być składane pisemnie lub elektronicznie za pomocą ePUAP, opatrzone podpisem elektronicznym lub zaufanym.
Rozszerzenie listy IGO podlegających ograniczeniom wynika z rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej Nr 2022/1203 z dnia 12 lipca 2022 r., które zmienia rozporządzenie wykonawcze (UE) z 2016 roku. Nowe przepisy mają na celu ochronę różnorodności biologicznej oraz zapobieganie negatywnym skutkom ekonomicznym i zdrowotnym wynikającym z obecności inwazyjnych gatunków obcych na terenie Unii Europejskiej.
