Dziś, w Dniu walki z mobbingiem, rozpoczęła się pierwsza ogólnopolska antymobbingowa kampania społeczna. Jej hasło brzmi: Godność ma swoje imię. Julia, Zuzanna, Wiktoria, Jakub, Kacper, Szymon – to nie tylko lista trzech, aktualnie najbardziej popularnych, imion damskich i męskich w Polsce. To imiona osób doświadczonych mobbingiem.
Organizatorem kampanii Dobra Fundacja, która w centrum swoich zainteresowań postawiła człowieka, wartościową jednostkę, która ma tożsamość, wiek, płeć, stan zdrowia, doświadczenie zawodowe i ma swoje imię. Celem kampanii jest walka z mobbingiem.
– Kampania Godność ma swoje imię, promuje właściwe postawy w miejscu pracy – mówi Kasia Jarymek fundatorka i prezeska Dobrej Fundacji – chcemy piętnować każdy przypadek mobbingu, pomagając osobom dotkniętym mobbingiem nagłośnić swoje historie i udzielając im pomocy prawnej. Będziemy budować świadomość wagi problemu oraz sposobów na walkę z nim. Zadaniem kampanii, która wystartowała dziś, w Dniu Walki z Mobbingiem, jest rozpoczęcie ogólnonarodowej dyskusji na temat mobbingu i jego skutków, a także dotarcie z działaniami edukacyjnymi do jak najszerszego grona firm i pracowników w Polsce.
Kampania jest adresowana do bardzo szerokiego grona odbiorców. Przede wszystkim do osób doświadczających mobbingu, a także tych, które doznały go w przeszłości. Kampania chce dotrzeć także do osób decyzyjnych w firmach i instytucjach, aby uświadomić im skalę tego zjawiska i jego jednoznacznie negatywny wpływ na funkcjonowanie zespołów pracowniczych, a finalnie na kondycję firm.
Dotarcie to da kampanii dedykowana jej strona www.godnoscmaswojeimie.pl, która docelowo zostanie przekształcona w portal informacyjny na temat mobbingu i przeciwdziałaniu niepożądanym zachowaniom w miejscu pracy. Strona, wraz z obszerną strefą wiedzy, oraz rozbudowaną częścią edukacyjną, będzie zasilana przez wiedzę i doświadczenie 31 ekspertów Dobrej Fundacji specjalizujących się w prawie, psychologii oraz DEI. To grono prawników, psychologów, trenerów, badaczy, coachów, którzy od wielu miesięcy pracują nad wachlarzem działań pomocowych zarówno dla pracowników jak i organizacji dotkniętych problemem mobbingu. Zasięg kampanii będą poszerzać działania w mediach społecznościowych, na profilach kampanii oraz planowane na późniejsze etapy kampanii, akcje promocyjne z patronami medialnymi i partnerami kampanii, a także aplikacja mobilna w której będzie można zgłosić problem i otrzymać podstawowe wsparcie.
Kampania chce także docierać do firm z wiedzą, edukacją, dobrymi praktykami. W tym celu Dobra Fundacja rozpoczyna budowanie Koalicji Firm – Razem przeciwko mobbingowi. Firmy, które zdecydują się przystąpić do koalicji będą jednocześnie sygnatariuszami kodeksu dobrych praktyk antymobbingowych, który został opracowany przez ekspertów Dobrej Fundacji. – Najważniejsza jest świadomość pracowników i kadry kierowniczej czym jest mobbing, jakie negatywne skutki wywołuje dla osoby mobbingowej oraz całej organizacji, a także jak mu zapobiegać. – mówi profesor Małgorzata Kurzynoga, radca prawny i ekspertka Dobrej Fundacji specjalizująca się w prawie pracy – Można to osiągnąć tylko przez szkolenia w tym zakresie, które są nieodłącznym elementem właściwej polityki antymobbingowej. Często mobbing jest mylony z dyskryminacją czy molestowaniem. Dochodzi też do nadużywania tego pojęcia – zdarza się, że pracownik oczekiwania kierowane przez pracodawcę, w zakresie osiągania określonych wyników, traktuje jako mobbing – i firma musi się wtedy bronić. Przede wszystkim jednak świadomość pozwala kreować właściwe wzorce zachowań, zapobiegając działaniom niepożądanym. W budowaniu właściwych standardów w zakresie zwalczania mobbingu i tworzenia efektywnego, i przyjaznego dla pracowników miejsca pracy, równie ważne jest ustanowienie przez pracodawców procedur pozwalających na szybkie ujawnienie i wyeliminowanie przejawów mobbingu.
Szacuje się, że problem mobbingu w Polsce może mieć zasięg podobny do innych krajów Unii Europejskiej, wynoszący około 3-10% populacji pracowników (Marciniak 2015). Skala tego problemu może dotyczyć zatem od 300 tysięcy, do nawet 1,5 miliona osób w Polsce, bo na rynku pracy jest ponad 15 milionów Polaków. Skala tym bardziej niepokojąca, że w świetle badań – Bowling i Beehr (2006) – występuje związek między doświadczaniem mobbingu a napięciem, lękiem, depresyjnością, wypaleniem, frustracją, negatywnymi emocjami związanymi z pracą oraz objawami psychosomatycznymi. Wyniki badań pokazują, że mobbing w miejscu pracy wiąże się
przede wszystkim z doświadczaniem silnego, długotrwałego stresu, prowadzącego do poważnych zaburzeń zdrowia psychicznego i fizycznego, do syndromu stresu pourazowego a niekiedy nawet śmierci.
Mobbing jest zatem jednym z najważniejszych zjawisk niszczących poczucie dobrostanu pracowników. – Dlatego tak ważne jest – zdaniem Joanny Cur, radcy prawnego i ekspertki Dobrej Fundacji – aby społeczeństwo uznało mobbing za absolutnie niedopuszczalne zachowanie, a pracownicy i pracodawcy wspólnie dążyli do stworzenia środowiska pracy opartego na szacunku, wspólnych wartościach, współpracy i równości. Byłoby to niezwykle ważnym krokiem w stronę eliminacji tego zjawiska, co powinno przekładać się na realne zmiany w organizacjach, zarówno na poziomie firm, jak i indywidualnych postaw pracowników.
Mimo, że skala i skutki mobbingu mogą być tak dotkliwe, wiąże się z nim wiele bazowych problemów związanych choćby z definicją mobbingu w prawie pracy, brakiem zjawska mobbingu w prawie karnym czy niemożliwością dowiedzenia mobbingu. Eksperci Fundacji mają w związku z tym konkretne oczekiwania związane z kampanią. Profesor Małgorzata Kurzynoga uważa, że największym sukcesem kampanii byłoby przyczynienie się do zmiany regulacji mobbingu w kodeksie pracy, która jest bardzo niekorzystna dla ofiar mobbingu. Polska definicja mobbingu, zamieszczona w art. 94(3) k.p. wymaga łącznego spełniania kilku przesłanek co w praktyce jest niezwykle trudne. Między innymi pracownik musi udowodnić, że postępowanie mobbera wywołało u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej. Jeżeli pracownik tej przesłanki u siebie nie czuje, to nie jest w stanie wykazać mobbingu. Przesłanka ta jest nieracjonalna. Poza zakresem definicji mobbingu leży także szereg nieprawidłowych i przemocowych zachowań w miejscu pracy. Dlatego też powinna być zmieniona w kierunku wyznaczonym przez standardy międzynarodowe, które posługują się szeroką formą przemocy. Przemoc to nie tylko mobbing czy molestowanie seksualne, w rozumieniu prawa polskiego, lecz o wiele szersze zjawisko. Ponadto, definicja mobbingu powinna być rozszerzona na wszystkie osoby zatrudnione, ponieważ stosunek pracy nie ma tu najmniejszego znaczenia, podobnie jak w przypadku bhp. Zwłaszcza w polskich warunkach, gdzie mamy duży procent osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
Dlatego też, w ramach działania kampanii, planowane jest powołanie zespołu prawnego, który zajmie się przygotowaniem nowelizacji przepisów dotyczących mobbingu w Kodeksie Pracy oraz wprowadzających mobbing jako odrębne przestępstwo do kodeksu karnego, a także lobbingiem na rzecz przyjęcia przez Polskę Konwencji o przeciwdziałaniu przemocy i molestowaniu.
– Kampania ma szansę zwrócić uwagę wszystkich stron, pracowników, pracodawców, legislatorów, sędziów, na potrzebę informowania i przeciwdziałania mobbingowi – dodaje Krzysztof Bramorski, radca prawny, ekspert Dobrej Fundacji – wprowadzania odpowiednich regulacji na poziomie zakładów pracy, akcentowania podstępności i szkodliwości tego zjawiska w wymiarze środowiska pracy oraz jego skutków społecznych. Moje doświadczenie wskazuje, że szeroka kampania, wsparta przez środowiska eksperckie i polityczne, ma szanse przyczynić się do kształtowania właściwej polityki antymobbingowej, a w konsekwencji do zwiększenia wrażliwości na symptomy mobbingu. Tu także, jak w wielu innych obszarach życia człowieka obowiązuje sprawdzona zasada – lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Zgadza się z tym Katarzyna Biernacka, Chief People Officer, firmy Antal – partnera kampanii Godność ma swoje imię – Usuniecie skutków mobbingu w miejscu pracy jest bardzo trudne, a poprawa złej atmosfery stanowi długotrwały proces. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest więc przeciwdziałanie zjawisku niż radzenie sobie z jego efektami. Dlatego, jako firma, aktywna społecznie, która od lat edukuje pracodawców w tematach dotyczących najbardziej wrażliwych wyzwań społecznych, z ogromną przyjemnością zostaliśmy partnerem kampanii.
Dobra Fundacja wspólnie z firmą Antal planuje w ramach działań kampanii prowadzenie badań dotyczących mobbingu, ponieważ zjawisko to jest stanowczo zbyt mało zbadane w Polsce. – Naszym celem jest zbadanie aktualnej sytuacji na rynku pracy – dodaje Katarzyna Biernacka – oraz dostarczenie pracodawcom wiedzy o sposobach przeciwdziałania mobbingowi, budowaniu pozytywnych relacji w zespołach, a także reagowaniu na sygnały jego wystąpienia. Angażując się w edukację społeczną dotyczącą rozpoznawania mobbingu, dążymy do tworzenia harmonijnych relacji między pracodawcą a pracownikiem.
